De Nipkowschijf is gewonnen door ‘Afghanistan’; de Reissmicrofoon door ‘Oekraïne’. Geen kunst, zegt de ontevreden burger, die weet dat elites het altijd over ellende elders hebben terwijl in eigen land… Maar Onze man bij de Taliban en podcast Stad in oorlog (Charkiv) zijn nou juist ‘wel kunst’ want bekroond als buitengewone journalistieke én artistieke prestatie. Door jury’s die ook nog eens representatief zijn voor het medialandschap. Proficiat.

Kindertelevisie kan meedingen naar de ‘volwassen’ schijven, maar moet het toch vooral hebben van genre-specifieke prijzen tijdens Cinekid. Daarom een tip voor lezers en Kinderkastjury: Kinderen van Mavungu, vierdelige documentaire. Mavungu is de belangrijkste bosgod van het regenwoud waar dorp Pikin Slee in ligt, aan levensader Surinamerivier. Drie uur bus en twee uur varen vanuit Paramaribo. Historisch isolement want ontstaan door Afrikaanse slaafgemaakten die zich sinds tweede helft zeventiende eeuw onttrokken aan plantagearbeid. Het wordt vluchten genoemd, maar het is vooral vrijheidsstrijd want de koloniale macht probeerde vergeefs de ontstane marrongemeenschappen te ‘beëindigen’.

De bevolking van Pikin Slee behoort tot de Saramaccaners, met eigen taal, gegroeid uit West-Afrikaanse en Europese talen. We maken kennis met vriendinnen Yoseva en Maticha (14) en met Kenny (13), die in de laatste klas van de dorpsschool zitten. Binnenkort moeten ze weg voor vervolgonderwijs in druk Paramaribo. Thuis is de overweldigende, veelvormige natuur, met tapijtboom, tapijtslang, leguaan, bosvarken, vogelweelde – prachtig in beeld gevangen. Natuur waarin dier, boom, struik, water bezield zijn voor de bewoners. Gevat in verhalen, ‘tori’s’, waarmee Typhoon opent. Religie en cultuur, eeuwen her wortelend in Afrika, maar al in het openingsbeeld zien we de telefoontjes waarmee de kinderen op TikTok, YouTube zitten – voor en na de rituele wassing rond hun diplomering die ze serieus en lacherig ondergaan. Gemengde gevoelens, want ze gaan hun vrienden, familie, rituelen, feesten en Kenny de jacht met zijn oom, missen. Maar vooral Yoseva kan niet wachten tot ze naar de stad met zijn jongens mag.

In de eerste aflevering zien we jonge meisjes in een rijtje stilstaand dansen op Caribische muziek, billen en heupen snel bewegend. Eros lijkt niet ver weg. Opeens verschijnt een groep witte toeristen, camera’s in de aanslag. Onprettige aanblik, en ik geneer me: ben ik niet eigenlijk ook voyeur, antropoloog van likmevessie, die geïsoleerde culturen verzamelt? Maar verder is alles wat ik te zien krijg zo koosjer, leuk en soms ontroerend; zo specifiek maar juist ook universeel, dat ik mezelf absolutie geef. Als ik dan lees hoezeer de makers met Suriname en zelfs Pikin Slee verweven zijn, hoe gedegen de toestemming van kapiteins en moeders is verkregen, besef ik dat het verwant is aan kijken naar Texelse amateurduikers en museumdirecteuren in conflict (De jurk en het scheepswrak). En dat tv bij uitstek kan dienen iets van ‘de ander’ te begrijpen. En, pathetisch, te weten wat het is om mens te zijn.

Mirjam Marks (regie), Kinderen van Mavungu, VPRO, vier delen zondags, NPO 3, 19.20 uur